Anormal Safra
(Gayri Tabii Safra)

Anormal safra vücutta artışı bir dizi hastalığın ortaya çıkmasına neden olur. Örneğin; anormal safranın arttığı durumda kişinin yüzü ve göz akı sararır, dilinde sarı gözenekler gözlenir, ağzının tadı acı olur. Fazlaca susar, uykusu azalır. Mide, bağırsak ve karaciğer hastalıklarının ortaya çıkma olasılığı yükselir.

Anormal safranın ortaya çıkma sebepleri esasen aşağıdaki gibi 5 çeşide bölünür.

1-  Sarımsı Safra: Bu safra, terkibine balgami maddelerin karışması ile meydana gelmektedir. Rengi açık sarıdır.

2-  Yumurta Sarısı Rengindeki Safra (Safra-i Muhiye): Safra hıltına koyu balgam hıltının karışması sonucunda oluşur.

3-  Maviye Çalan (Çivit Mavisi) Sarı Rengindeki Safra: Yanmış safra ile soğuk balgam hıltının karışımından hasıl olur. Bu durum midede gerçekleşir. Bu tür safranın rengi siyahımsı mavi olup, açık sarı safranın karışımı ile de rengi değişip maviye çalan sarı renge benzer.

4-  Çinko Renkli Safra: Bu safra gayri tabii safranın en açık ve en sıcak kısmıdır. Zehirleyici etkisi oldukça güçlü olan safra maddesinin yanmış kısmı olarak kabul edilir. Rengi açık kahverengi, tadı ise oldukça acıdır.

5-  Yanmış Safra (Safra-i Muhtarika): Bu safra tabii safra hıltına biraz yanmış sevda karışmasından meydana gelir. Rengi kırmızımsı maviye çalar. (Safra yanması demek, hıltın uçucu kısmının ortadan kalkarak koyu kısmının kaldığı haline denir.)

Anormal Kan (Gayri Tabii Kan)

Kan hıltının gayri tabii kan hıltı dönüşmeden önce kan üreten organların dengesinin değişmesi bu durumun meydana gelmesine neden olur. Bu durum ayrıca bu durumun meydana gelmesine dahil olan dahili harici etkenlere de bağlıdır.

Kan yapı itibari ile olması gereken halden farklı bir hale büründükten ve metabolik olaylar için faydasız ve zararlı hale geldikten sonra yapısı açık kırmızı halden koyu kırmızı renge dönüşüp, kıvamı koyulaşır. Tadı ekşimsi olup, bir çeşit koku meydana gelir. Kanın miktar ve kalite yönünden değişimi aşağıdaki hallerde ortaya çıkar:

• Kanın terkibinde bulunmaması gereken herhangi bir madde olmamasına rağmen, kan yapıcı organların hizmetinin anormalleşmesi; kanın miktarı açısından kanın artması veya azalması veya kanın içeriğindeki önemli besleyici maddelerin ve kan hararetinin azalması gibi sonuçların doğmasına neden Bununla birlikte o bölgenin yapısında herhangi bir değişiklik olmasa dahi, bölgenin işlevinde değişiklik meydana gelir. Bu durum; maddi sebebe bağlı olmayan, bölgesel işlev bozukluğu (su-i mizaç huni) diye adlandırılır.
• Kan içeriğinde dolaşıma katılan diğer hıltların (safra, balgam, sevda) artması dolayısıyla kan içeriğindeki yağın, mineral tuzlarının artması, kanın normal halinin değişmesine neden olmaktadır. Bu durum kan damarlarının geçirgenliğinin bozulmasına neden olur, dolayısıyla bu durum kalp, beyin ve diğer organlardaki kan damarlarının genişlemesini ve daralmasını sağlayan elastikiyetin kaybedilmesine neden Bunun neticesinde kan fazlalığı hatta yönetici organlarda pıhtı atma gibi kötü sonuçlar ortaya çıkar. Eğer kan içeriğinde balgami maddeler ile sevdavi maddeler artar ve bunun yanında önemli besleyici özelliğe sahip maddeler azalırsa ödem meydana gelir.

Şayet kan içeriğindeki balgam, safra ve sevdanın terkibinde bulunan maddeler, karşılıklı zıt etki gösterse ve bu tesir sonucunda kanın kıvamı koyulaşır ve tadı keskinleşirse bu oluşan kana Yanmış Kan (demi muhterika) veya bozulmuş kan denir. Buna örnek olarak uçuk verilebilir. Böyle durumlarda çoğunlukla yüksek hararet ve mikrobik hastalıklar açığa çıkar ve bu hastalıklar ilerleyen safhalarda bulaşıcı özelliğe sahip olur.

Anormal Balgam (Gayri Tabii Balgam)

Balgam hıltının aslının kana karışma yeteneğinden mahrum olan ve kana karışma özelliğini kaybetmiş, balgamın kötü kısmına gayri tabi balgam denilmektedir.

Gayri tabi balgamın artması biri dizi hastalığın oluşumuna zemin hazırlar. Örneğin; vücutta eksilen kanın tamamlanma- sına engel teşkil ederek dolayısıyla kansızlığa bununla birlikte tehlikeli ödemlerin oluşmasına neden olur ve deri hastalıkları meydana gelir. Deri renginin bütünlüğünün bozulmasına ne- den olur. Beynin fazlasıyla nemlenmesi dolayısıyla kişide yüz felci, akıl zafiyeti, unutkanlık gibi durumlar ile birlikte kişinin uykucu ve tembel bir hale gelmesi gibi durumlar açığa çıkar.

Gayri Tabii Balgam Hıltı 4’e bölünür:

1-  Tatlı Balgam (Balgam Şerin): Balgami maddelerin içeriğine kanın karışması sonucunda tadının biraz tatlanması hali tatlı balgam olarak adlandırılmaktadır.

2-  Tuzlu Balgam (Balgam-i Şor): Balgam hıltının içeriğine tuzlu bir tada sahip olan bozulmuş sevdanın karışması sonucunda oluşan gayri tabii balgam hıltına tuzlu balgam denilmektedir. Bu haldeki balgam hıltının tadı tuzlumsu bir tada sahiptir ve rengi ak, mizacı kuru sıcağa meyil etmektedir. Çoğunlukla deri hastalıklarının oluşmasına neden olmaktadır.

3-  Ekşi Balgam (Balgam-i Turuş): Balgama düşük hararetteki safra karışmış hali ekşi balgam olarak adlandırılmaktır. Bu balgamın tadı ekşimsi olup, mizacı kuru soğuğa meyil etmektedir.

Ekşi balgama neden olan durumlar 4’e ayrılmaktadır:

• Acı sevdanın balgami maddeye karışması bu balgamın rengini değiştirmez tadını değiştirip ekşileştirir.
• Karışan hararet (harareti garbi) in olması gereken hararetten güçlü gelmesi durumunda, kendinde bulunan hararetin olması gereken ısıdan daha düşük olmasından dolayı tadı ekşileşir. Örneğin; yaz aylarında sütün tadının değişerek acılaşması gibi.

• Tatlı balgam üzerine soğukluğun galip gelmesi sonucunda, balgamın asli hararetinin yok olmasından dolayı ekşileşmektedir. Örneğin kış aylarında sıkılarak hazırlanmış tıbbi bitki karışımlarının (usarelerin) ekşimesi.
• Tabi hararetin acizleşmesi nedeniyle tatsız balgamın yeterince olgunlaştırılamamasından ötürü ekşi balgam oluşmasına neden

4-  Acı balgam (Moza Temlik Balgam): Balgam cevherinde sevda cevherinin artması dolayısı ile balgami maddelerinin koyulaşması ve tadının acılaşması sonucu oluşan bu balgam çeşidine Acı balgam denilmektedir.

Acı balgam 2 neden ile oluşmaktadır:

• Balgam hıltına olgunlaşmamış ham sevdanın karışması sonucunda balgam acı tada dönüşmektedir.
• Şiddetli soğuğun tesiri ile balgamın sulu kısmı acımtırak bir tada sahip Bu balgam çeşidinin mizacı kuru soğuğa meyil etmektedir.

5-  Tatsız balgam: Balgam maddesinin sulu cevherinin gücünün artması sonucunda balgam tatsız hale gelmektedir. Bu balgam çeşidine tatsız balgam denir. Tatsız balgam, balgam hıltının en olgunlaşmamış halidir ve kana dönüşebilme özelliği yoktur. Beden de kana dönüşememesi; kendi içerisine farklı hıltları, besin maddelerini, mikrop gibi organizmaları kabul etmemesi, beden içerisinde hızlı çökme meydana getirmesinden kaynaklanır.

Anormal Sevda (Gayri Tabii Sevda)

Bedendeki herhangi bir hılt sıcaklık ile karşı karşıya gelerek yanarsa, miktar ve özellik bakımından o hıltta değişimler açığa çıkar ve gayri tabi sevda hasıl olur. Bu yapıdaki hılta gayri tabii sevda denir. Çünkü hangi hılt olursa olsun yüksek sıcaklık ile karşı karşıya geldiğinde o hıltın uçucu kısımları buharlaşır, koyu kısımları kalır.

Yanmış sevdanın keskinliği normal sevda hıltının keskinliğine göre farklılık gösterir. Safranın yanmasından hasıl olan sevdanın zararı büyük ve olumsuz etkisi oldukça güçlü olur. Ancak maddesi uçucu olduğu için tedavi usullerini kolay kabul etmektedir.

Tabii sevdanın yanmasından hasıl olan gayri tabii sevda 2’ye bölünmektedir.

Birincisi, akışkan sevda hıltının yanmasından hasıl olan gayri tabii sevda olup, bu hıltının vücuda dağılması hızlı olsa da tedavi usullerini kabul etmesi nispeten daha iyi olmaktadır.

İkincisi, koyu sevda hıltının ekşimesi neticesinde anormal bir yapıya dönüşmüş olan gayri tabi sevda olup, bu hıltının bedende dağılması yavaş olsa da, tedavi usullerini kolay kabul etmemektedir.

Genel olarak, gayri tabii sevda 3 neden dolayısı ile oluşmaktadır:

• Yukarıda vurgulandığı gibi hıltların yanmasından hasıl
• Dahilen ve haricen akışkan sıvıların etkisi sonucu hıltların koyulaşmasından meydana Bu hıltnın tadı acımtırak, pürüzlü ve keskinliği düşüktür.
• Kan hıltının yanması ve çökmesinden dolayı ortaya çıkmaktadır.